Hà Nội dẫn đầu 14 chỉ số trong 52 chỉ số thành phần, trong đó có các chỉ số về nghiên cứu và phát triển (NC&PT), đổi mới sáng tạo (ĐMST) như nhân lực NC&PT, chi cho NC&PT, số tổ chức KH&CN, tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động NC&PT, tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động ĐMST và các đầu ra về tài sản trí tuệ như sáng chế, giải pháp hữu ích, giống cây trồng, kiểu dáng công nghiệp hay các tác động đến kinh tế xã hội như chỉ số phát triển con người. Tiếp theo, TP. Hồ Chí Minh dẫn đầu 12 chỉ số trong 52 chỉ số thành phần, với những chỉ số như chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, hạ tầng số, tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động NC&PT, tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động ĐMST và một số sản phẩm về tài sản trí tuệ. Bình Dương đứng thứ ba về số lượng các chỉ số dẫn đầu, với 7 chỉ số trên 52 chỉ số thành phần, trong đó có các chỉ số như tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động NC&PT và ĐMST, số lượng doanh nghiệp mới thành lập, tỉ lệ người trên 15 tuổi có việc làm, thu nhập bình quân đầu người. Đà Nẵng đứng thứ tư với 5 chỉ số dẫn đầu trên 52 chỉ số, trong đó có các chỉ số như chi cho KH&CN, số tổ chức KH&CN, tín dụng cho khu vực tư nhân, mật độ doanh nghiệp, số doanh nghiệp mới thành lập.

 

Tại buổi công bố bộ chỉ số PII do Bộ KH&CN tổ chức ngày 12/3, thông tin về top 10 tỉnh đứng đầu về đổi mới sáng tạo không gây ngạc nhiên vì đây đều là các địa phương trong số năm thành phố trực thuộc trung ương và các tỉnh có công nghiệp phát triển, chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu kinh tế như Bắc Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Quảng Ninh, và Thái Nguyên. Ngược lại, các địa phương thuộc nhóm cuối là các địa phương còn hạn chế trong phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), có vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên chưa thuận lợi cho phát triển và ứng dụng KHCN & ĐMST vào phát triển KT-XH (tập trung ở các vùng Tây Nguyên, Trung du và miền núi phía Bắc). Hẳn nhiên những tỉnh có tiềm lực kinh tế mạnh, công nghiệp phát triển, nguồn nhân lực chất lượng cao luôn có lợi thế hơn các tỉnh có tiềm lực yếu hơn.

 

Giải thích về điều này, từ phía đội ngũ chuyên môn xây dựng bộ chỉ số PII, ông Nguyễn Võ Hưng, chuyên gia của Học viện Đổi mới sáng tạo (Bộ KH&CN), cũng phân tích “sự chênh lệch” về chỉ số giữa các địa phương ở top đầu và top cuối “là điều bình thường” vì dù có rất cố gắng đi nữa, thì các địa phương vùng sâu vùng xa cũng chỉ có thể cải thiện “so với chính hiện trạng bây giờ của họ”, còn việc cạnh tranh với những nơi thuộc top đầu như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh là điều rất khó khăn.

 

Khi có bộ chỉ số tổng hợp như PII kèm theo bảng xếp hạng kết quả của các địa phương, thường các địa phương sẽ quan tâm đến vị trí của mình trong bảng xếp hạng trong tương quan với các địa phương khác, rồi có thể đặt mục tiêu cho thứ hạng của địa phương mình cho những năm tiếp theo.

 

Tuy nhiên, đây không phải mục đích chính của bộ chỉ số PII. Vai trò cơ bản hơn của bộ chỉ số này là nhằm “cung cấp các căn cứ khoa học và thực tiễn để các cơ quan, tổ chức, cá nhân và trực tiếp là lãnh đạo các địa phương sử dụng trong xây dựng và thực thi các chính sách để thúc đẩy phát triển KT-XH ở địa phương dựa trên KHCN & ĐMST", như phát biểu của Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt tại buổi Công bố PII. "Đây sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà đầu tư về môi trường đầu tư và điều kiện nguồn lực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ở các địa phương”.

 

“So sánh giữa các địa phương chỉ là tương đối! Mặc dù có xếp hạng nhưng mục đích của bộ chỉ số không nhằm xếp hạng mà để mô tả thực trạng phát triển kinh tế xã hội của địa phương dựa trên KH&CN và ĐMST, để mỗi địa phương biết điểm mạnh yếu của mình, tiềm lực của mình để mà điều chỉnh”, Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh cũng lưu ý thêm về cách diễn giải Bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp tỉnh. “Có những địa phương/ quốc gia có mô hình phát triển kinh tế khác nhau, có quốc gia/ địa phương phát triển dựa vào tài nguyên, có địa phương/ quốc gia phát triển dựa vào FDI là các nhà máy, công ty nước ngoài đầu tư…”. Vì vậy bộ chỉ số này là bộ công cụ tổng hợp để đo lường, nhìn nhận lại tổng thể mô hình phát triển của địa phương đang dựa trên KHCN và ĐMST như thế nào.

Hà Nội dẫn đầu về nhiều chỉ số thành phần, trong đó có các chỉ số quan trọng về nhân lực NC&PT, chi cho NC&PT, tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động NC&PT...