Nghiên cứu khoa học, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa giai đoạn 2005-2015. Trong 10 năm qua, công tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ vào thực tiễn sản xuất, đời sống và đảm bảo quốc phòng an ninh của tỉnh Tuyên Quang đã có nhiều chuyển biến tích cực, đạt được kết quả đáng khích lệ. Đã triển khai thực hiện 158 đề tài, dự án cấp tỉnh, trong đó nhiệm kỳ 2005-2010 triển khai 57 đề tài, dự án; nhiệm kỳ 2011-2015 triển khai 101 đề tài, dự án. Chia theo lĩnh vực, có 65 đề tài, dự án thuộc lĩnh vực nông, lâm nghiệp, có 32 đề tài, dự án thuộc lĩnh vực kỹ thuật-công nghệ; có 46 đề tài thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn và 15 đề tài, dự án thuộc lĩnh vực y dược. Về các nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp nhà nước, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt cho tỉnh Tuyên Quang 09 dự án thuộc “Chương trình hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội nông thôn và miền núi” và 03 dự án thuộc “Chương trình hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ” trong giai đoạn 2005-2015.

Nguồn: Báo Tuyên Quang

Trong lĩnh vực ứng dụng khoa học và công nghệ phục vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn của tỉnh, đã có 65 đề tài, dự án được triển khai. Một số đề tài, dự án nghiên cứu về cây lâm nghiệp, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong khâu lai tạo, tuyển chọn và nhân giống cây keo có chu kỳ sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chống chịu bệnh tốt, đáp ứng nhu cầu trồng rừng cung cấp nguyên liệu cho Nhà máy Giấy và bột giấy An Hòa và nhu cầu của ngành chế biến gỗ trên địa bàn tỉnh. Một số đề tài, dự án hướng đến nghiên cứu bảo tồn, phát triển giống lúa bản địa có chất lượng cao; thử nghiệm những giống ngô, giống lạc, giống đậu tương mới có năng suất, chất lượng  cao nhằm nhân rộng diện tích, hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong nông nghiệp. Một số đề tài, dự án tập trung nâng cao năng lực tiếp cận và ứng dụng công nghệ sinh học trong chăn nuôi như: Nhân giống lợn rừng lai tại huyện Yên Sơn và Sơn Dương, nuôi lợn đen bằng công nghệ vi sinh; nuôi thử nghiệm giống gà địa phương đặc sản như gà sao, gà đen của người Mông; sản xuất giống cá Lăng chấm, cá Trắm đen, cá Rầm xanh, Anh vũ bằng phương pháp nhân tạo; ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong bảo quản, chế biến nông sản hàng hóa như xây dựng kho bảo quản và dây chuyền chế biến nước cam ép tại Hàm Yên, xây dựng kho bảo quản sơ chế lạc ở Chiêm Hóa, cơ giới hóa trong khâu làm đất trồng chè, đậu tương. Một số dự án lựa chọn xây dựng, phát triển và quảng bá thương hiệu cho các sản phẩm hàng hóa của địa phương, góp phần tăng khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Số lượng sản phẩm hàng hóa được đăng ký bảo hộ Sở hữu trí tuệ ngày càng tăng, đã có nhiều sản phẩm xây dựng được nhãn hiệu có chỉ dẫn địa lý như: Cam sành Hàm Yên, bưởi Xuân Vân, bưởi Phúc Ninh, chè Bát tiên Mỹ Bằng, chè Vĩnh Tân, chè Thôn Ba làng Bát, lạc Chiêm Hóa, trâu Chiêm Hóa, vịt bầu Minh Hương, mật ong Tuyên Quang, gạo chất lượng cao Kim Phú, rượu ngô Na Hang, rượu chuối Kim Bình, rượu thóc Lâm Bình… đã góp phần tích cực phục vụ phát triển nông nghiệp và nông thôn của tỉnh.
 Hiện nay tỉnh Tuyên Quang có 5.491 ha trồng cam. Chương trình khoa học và công nghệ gồm 5 đề tài, dự án đã được triển khai phục vụ phát triển vùng cam Hàm Yên. Dự án “Xây dựng mô hình vườn cam giống tốt, chất lượng cao tại huyện Hàm Yên” (UBND huyện Hàm Yên chủ trì thực hiện đến năm 2005) đã tạo nên vườn ươm giống cam sành sạch bệnh diện tích 1,5 ha, đáp ứng nhu cầu mở rộng diện tích trồng cam của huyện Hàm Yên. Dự án “Quy hoạch phát triển vùng cam và trồng thử nghiệm một số giống cam, quýt mới tại huyện Hàm Yên” (Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên thực hiện năm 2010) đã quy hoạch phát triển vùng cam Hàm Yên đến năm 2015, quy hoạch khu vườn ươm sản xuất giống cam diện tích 2.800m² tại Trung tâm Cây ăn quả Hàm Yên, tuyển chọn 3 cây cam ưu tú; trồng thử nghiệm cam Valencia, cam Xã Đoài, quýt Phủ Quỳ để bổ sung giống mới năng suất cao, chất lượng tốt cho vùng cam Hàm Yên; thử nghiệm trồng cam chu kỳ II trên 02 ha đất đã trồng cam chu kỳ I thành công, mở ra hướng mới cho việc trồng cam chu kỳ II ở huyện Hàm Yên. Dự án“Ứng dụng khoa học và công nghệ trong sản xuất, bảo quản, chế biến, tiêu thụ cam sành tại tỉnh Tuyên Quang” (Công ty cổ phần giống vật tư Nông lâm nghiệp Tuyên Quang thực hiện từ năm 2010) đã thử nghiệm mô hình bảo quản và chế biến cam sau thu hoạch theo công nghệ mới của Trường Đại học Bách khoa Hà Nội; góp phần nâng cao giá trị sản phẩm cam sành Hàm Yên. Đề tài“Nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ tuyển chọn, nhân giống cam không hạt, nâng cao hiệu quả sản xuất cam trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang” và Dự án “Thử nghiệm trồng cây lạc dại nhằm bảo vệ đất trồng cam tại xã Phù Lưu huyện Hàm Yên” tiếp tục triển khai thực hiện nhằm tạo chuỗi giá trị cho cam sành Hàm Yên. Năm 2007, cam sành Hàm Yên được bảo hộ nhãn hiệu tập thể và được công bố rộng rãi. Năm 2013, thương hiệu Cam sành Hàm Yên (Tuyên Quang) được vinh danh vào top 10 thương hiệu, nhãn hiệu nổi tiếng Việt Nam do Hội Sở hữu trí tuệ Việt Nam, Tạp chí Sở hữu trí tuệ và Sáng tạo bình chọn.  
Trên địa bàn tỉnh hiện có 11.611 ha trồng mía. Để phát triển ngành mía đường bền vững, đã có 9 đề tài, dự án cấp tỉnh nhằm nâng cao năng suất, chất lượng mía đường của tỉnh. Dự án “Điều tra, khảo sát xây dựng vùng sản xuất mía giống, mô hình sản xuất mía nguyên liệu rải vụ bằng giống mới có năng suất, chất lượng cao phục vụ công nghiệp chế biến đường trên địa bàn tỉnh” (Công ty Cổ phần mía đường Sơn Dương thực hiện từ năm 2007 đến năm 2010) đã góp phần thay đổi cơ cấu giống mía; làm giảm tỷ lệ mía/đường từ 9,17 ở vụ mía năm 2006-2007 xuống còn 8,78 ở vụ mía năm 2009-2010. Sản phẩm đường chất lượng cao, được xếp vào nhóm 5 Công ty có chất lượng đường tốt nhất cả nước. Dự án “Ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống mía, tạo giống thuần chủng, sạch bệnh phục vụ cho vùng trồng mía nguyên liệu tỉnh Tuyên Quang”  (Trung tâm Giống cây trồng vật nuôi Tuyên Quang  thực hiện năm 2011)  đã sản xuất thành công giống mía bằng phương pháp nuôi cấy mô; cung ứng 12.000 cây giống nguyên chủng chất lượng tốt, sạch bệnh cho Công ty Cổ phần mía đường Sơn Dương trồng 06 ha mía giống, đáp ứng nhu cầu phát triển vùng nguyên liệu phục vụ sản xuất đường ổn định. Đề tài “Xây dựng biện pháp phòng trừ tổng hợp bọ hung đen hại mía trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang” (Viện Bảo vệ thực vật chủ trì thực hiện từ năm 2013) đã áp dụng các biện pháp tổng hợp và sử dụng chế phẩm sinh học thường xuyên,  làm giảm mật độ bọ hung hại mía; giảm tối đa tác hại của một số loại sâu, bệnh hại khác như xén tóc, sâu đục thân; giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật, góp phần bảo vệ sức khỏe người trồng mía và bảo vệ môi trường sinh thái. Dự án “Xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ tưới nhằm tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả trồng mía trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang” (Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Tuyên Quang chủ trì thực hiện năm 2015) đã xây dựng 06 ha mô hình trồng mía ứng dụng công nghệ tưới nhỏ giọt, đánh giá hiệu quả, sự phù hợp với điều kiện sản xuất mía ở địa phương, từng bước đưa công nghệ tưới nhỏ giọt nhằm tăng năng suất, chất lượng mía nguyên liệu trên địa bàn tỉnh. Đề tài “Nghiên cứu thực trạng và biện pháp kỹ thuật tổng hợp nhằm duy trì và nâng cao độ phì nhiêu đất tại các vùng trồng mía trọng điểm tỉnh Tuyên Quang”  (Viện Thổ nhưỡng Nông hóa chủ trì thực hiện từ năm 2014) đã thử nghiệm biện pháp kỹ thuật tổng hợp nhằm duy trì, nâng cao độ phì nhiêu của đất, góp phần tăng năng suất, chất lượng nguyên liệu mía phục vụ sản xuất đường trên địa bàn tỉnh.
Thuộc lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ đã có 32 đề tài, dự án cấp tỉnh được triển khai. Một số đề tài, dự án đã nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất và bảo vệ môi trường, đề xuất các giải pháp khoa học nhằm xử lý rác thải sinh hoạt, chất thải rắn và lỏng tại các đô thị và khu dân cư, góp phần bảo vệ môi trường tại địa phương. Một số đề tài, dự án thử nghiệm, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động điều hành trong quản lý nhà nước thuộc nhiều lĩnh vực và trong công tác quản lý hồ sơ, vụ việc thuộc khu vực quốc phòng, an ninh. Một số đề tài, dự án đã nghiên cứu đánh giá, điều tra cơ bản về nguồn tài nguyên và bảo tồn đa dạng sinh học các khu rừng đặc dụng, khu bảo tồn thiên nhiên, đề xuất giải pháp quản lý và sử dụng bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên của tỉnh. Dự án “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo thử nghiệm Trung tâm điều khiển đèn chiếu sáng công cộng qua mạng thông tin di động nhằm sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang” do Công ty cổ phần Công nghệ Viễn thông-Điện lực (ETECO) chủ trì thực hiện đã giúp tiết kiệm 35% điện năng chiếu sáng tại một số tuyến đường thuộc thành phố Tuyên Quang. Dự án “Ứng dụng công nghệ tách cẫng bằng màu và đóng túi hút chân không để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm chè xanh, chè đen” do Công ty chè Sông Lô thực hiện đã nâng tỷ lệ tách cẫng trong chè lên 90% so với  60% theo phương pháp thủ công; giảm chi phí, giảm giá thành sản phẩm; việc đóng túi hút chân không giúp tăng thời gian bảo quản sản phẩm chè xanh, chè đen.
Lĩnh vực y dược có 15 đề tài, dự án nghiên cứu các giải pháp bảo tồn, khai thác và phát triển nguồn dược liệu quý trên địa bàn tỉnh; thử nghiệm, ứng dụng công nghệ mới, hiện đại hóa kỹ thuật y học, kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại trong khám chữa bệnh, phục vụ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang; đã đề xuất nhiều giải pháp tốt và được ứng dụng rộng rãi như đề tài “Đánh giá hiệu quả bài thuốc thừa kế điều trị bệnh viêm gan vi rút B tại Bệnh viện Y học dân tộc tỉnh Tuyên Quang”của  Bệnh viện Y học dân tộc tỉnh; đề tài “Xây dựng mô hình quản lý và điều trị có kiểm soát bệnh nhân tăng huyết áp ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa Tuyên Quang” của Sở Y tế Tuyên Quang; đề tài “ Đánh giá hiệu quả phục hồi chức năng vận động trên bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não tại thành phố Tuyên Quang” của Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh.  
Về lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, đã có 46 đề tài khoa học cấp tỉnh được triển khai, góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho cấp ủy đảng, chính quyền trong việc hoạch định, xây dựng chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh của tỉnh. Các đề tài khoa học, xã hội và nhân văn đã tập trung nghiên cứu giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở; nghiên cứu, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc của trên 22 dân tộc trên địa bàn tỉnh; nghiên cứu các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chất lượng giáo dục toàn diện ở tất cả các cấp học, bậc học; nghiên cứu tổng kết lý luận và thực tiễn về khoa học quân sự tại địa phương; nghiên cứu bảo tồn, phát huy giá trị của các di tích lịch sử-văn hóa gắn với phát triển du lịch của tỉnh. Một số đề tài được đánh giá cao như: Đề tài “Nghiên cứu, biên soạn, xuất bản Địa chí  tỉnh Tuyên Quang” của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác cán bộ nữ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang” của Ban Tổ chức Tỉnh ủy; Đề tài “Nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp cơ sở của tỉnh Tuyên Quang” của Trường Chính trị tỉnh; Đề tài “Khảo sát và đánh giá chất lượng nguồn nhân lực do Trường Cao đẳng Tuyên Quang đào tạo giai đoạn 2006-2012” của Trường Đại học Tân Trào.
Có thể nói, hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật của tỉnh Tuyên Quang 10 năm qua đã đạt được kết quả tốt. Nhiều thành tựu khoa học và công nghệ được ứng dụng rộng rãi vào sản xuất và đời sống đã góp phần khai thác hiệu quả các tiềm năng lợi thế của tỉnh, tạo bước đột phá trong tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống của nhân dân, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, nguồn lực đầu tư cho khoa học và công nghệ còn hạn chế, nguồn nhân lực trong lĩnh vực khoa học và công nghệ trình độ chưa cao. Trong thời gian tới, để thực hiện tốt Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 01/11/2012 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế theo chương trình, kế hoạch mà Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành, Đảng ủy và chính quyền các cấp trong tỉnh cần quan tâm đầu tư nguồn lực và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; đưa trình độ khoa học và công nghệ của tỉnh phát triển đạt mức khá trong khu vực các tỉnh miền núi phía Bắc và đạt mức trung bình tiên tiến của cả nước; đảm bảo khoa học và công nghệ là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.