Những trí thức ưu tú trong lịch sử Việt Nam (tiếp theo)

Trang thông tin điện tử xin tiếp tục giới thiệu các trí thức ưu tú trong lịch sử Việt Nam. Bài này viết về Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn.

 IV. TRẦN QUỐC TUẤN (1228 – 1300)
 
                Trần Quốc Tuấn ra đời khi họ Trần thay thế họ Lý làm vua trong một đất nước đói kém, loạn ly. Trần Thủ Độ, một tôn thất tài giỏi đã xếp đặt, bày mưu giữ cho thế nước chông chênh thành bền vững. Bấy giờ vua Trần Cảnh còn nhỏ mới 11 tuổi, vợ cũng tuổi đó chính là Lý Chiêu Hoàng, vua đàn bà cuối cùng của họ Lý. Vì nhường ngôi cho chồng nên trăm họ tôn thất nhà Lý dị nghị nhà Trần cướp ngôi. Trần Thủ Độ rất lo lắng. Họ Trần cũng rất mong muốn Trần Cảnh sớm có con trai để nếu vạn nhất tình hình loạn ly xẩy ra thì vua Trần đã có người thay thế lên ngôi. Lúc bấy giờ, Trần Liễu, anh trai Trần Cảnh lấy công chúa Thuận Thiên đang có mang. Trần Thủ Độ bắt Trần Liễu bỏ vợ nhường cho Trần Cảnh để chắc chắn có một hài nhi cho Trần Cảnh. Trần Liễu nổi loạn, Trần Thủ Độ dẹp tan loạn nhưng tha chết cho Trần Liễu. Điều này không dẹp nổi lòng thù hận của Trần Liễu. Vì vậy Trần Liễu kén thầy giỏi về dạy cho các con mình văn võ toàn tài, ký thác vào con mối thù sâu nặng. Người con trai ấy chính là Trần Quốc Tuấn.
          Thuở nhỏ, có người đã phải khen Trần Quốc Tuấn là bậc kỳ tài. Khi lớn lên, Trần Quốc Tuấn càng trở nên là người xuất chúng, đọc rộng các sách, kiêm cả văn võ. Trần Liễu thấy vậy mừng lắm, coi Quốc Tuấn có thể làm trọn được ước vọng của mình. Cuộc đời Trần Quốc Tuấn trải qua một lần gia biến, ba lần quốc nạn nhưng Ông lại tỏ ra là một bậc hiền lương, anh hùng. Thù nhà Ông không đặt lên quyền lợi xã tắc, dân nước. Ông đã biết dẹp thù riêng, vun trồng cho mối đoàn kết tông tộc họ Trần khiến cho nó trở thành cội rễ của đại thắng.
          Bấy giờ khi quân Nguyên sang xâm lược nước ta, Trần Quốc Tuấn đã giao hảo hòa hiếu với Trần Quang Khải. Hai người là hai đầu mối của hai chi trong họ Trần, một người là con Trần Liễu, một người là con Trần Cảnh, hai anh em tử đối đầu của thế hệ trước. Sự hòa hợp của hai người chính là sự thống nhất ý chí  của toàn bộ vương triều Trần.
          Chuyện kể rằng: Thời ấy tại bến Đông, Ông chủ động mời Thái sư Trần Quang Khải sang thuyền mình trò truyện, chơi cờ và sai nấu nước thơm tự mình tắm rửa cho Trần Quang Khải. Rồi một lần khác, Ông đem truyện xích mích trong dòng họ dò ý các con. Trần Quốc Tảng có ý khích Ông cướp ngôi vua của chi thứ, Ông nổi giận rút gươm toan chém chết Quốc Tảng. Do các con và những người tâm phúc xúm vào can ngăn, Ông bớt giận dừng gươm nhưng bảo rằng: Từ nay cho đến khi ta nhắm mắt, ta sẽ không nhìn mặt thằng nghịch tử, phản thần này nữa. Trong chiến tranh, Ông luôn hộ giá bên vua, tay chỉ cầm cây gậy bịt sắt, thế mà vẫn có lời xì xầm, sợ Ông sát vua. Ông bèn bỏ luôn cây gậy bịt sắt, chỉ chống gậy không khi Ông gần cận nhà vua. Và lời nghi kỵ cũng chấm dứt. Giỏi tâm lý, chú ý từng việc nhỏ để tránh hiềm kỵ, yên lòng quan để yên lòng dân, đoàn kết mọi người vì nghĩa lớn dân tộc.
          Vua giao quyền tiết chế cho Trần Quốc Tuấn. Ông biết dùng người tài,  các anh hùng như Trương Hán Siêu, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu, Dã Tượng… đều từ cửa tướng của Ông mà ra. Ông rất thương binh lính, ngược laị họ rất tin yêu Ông, đội quân cha con ấy trở thành đội quân chiến thắng.
          Trần Quốc Tuấn là một bậc tướng cột đá chống trời. Ông đã soạn hai bộ binh thư: Binh thư yếu lược và Vạn kiếp tông bí truyền thư để dạy bảo các tướng cách cầm quân đánh giặc. Trần Khánh Dư, một tướng giỏi cùng thời đã hết lời khen Ông: “Lấy ngũ hành cảm ứng với nhau, cân nhắc cửu cung, không lẫn âm dương…” là một bậc tướng thuộc dòng âm dương gia sâu sắc. Biết dĩ đoản binh chế trường trận có nghĩa là lấy ngắn chống dài khi giặc lộ rõ ý định gây hấn. Trần Quốc Tuấn truyền lệnh cho các tướng, răn dạy chỉ bảo lẽ thắng bại, tiến lui. Bản hịch viết bằng giọng văn thống thiết, hùng hồn, chứng tỏ áng văn của một bậc “đại bút”.
          Trần Quốc Tuấn là một bậc tướng có đủ tài, đức. Là tướng nhân, Ông thương dân thương quân, chỉ cho quân dân con đường sáng. Là tướng trí, Ông biết lẽ đời sẽ dẫn đến đâu. Là tướng dũng Ông sẵn sàng xông pha vào nơi nguy hiểm để đánh giặc, lập công cho nên trận Bạch Đằng oanh liệt ngàn đời là đại công của Ông. Là tướng tín, Ông bày tỏ cho quân lính biết theo Ông thì sẽ được gì, trái lời Ông sẽ bị gì. Cho nên cả ba lần đánh giặc Nguyên Mông, Trần Quốc Tuấn đều lập công lớn.
          Hai tháng trước khi mất, vua Anh Tông đến thăm Ông, có hỏi:
          - Nếu chẳng may Ông mất đi, giặc phương Bắc lại sang xâm lấn thì kế sách làm sao?
          Ông đã trăng trối những lời cuối cùng thật sâu sắc, thấm thía cho mọi thời đaị dựng nước và giữ nước:
          -“Thời bình phải khoan thư sức dân để làm kế sâu gốc bền rễ, đó là thượng kế giữ nước”.
          Mùa thu tháng tám, ngày hai mươi năm Canh Tý, Hưng Long thứ 8 (1300) “Bình bắc đại nguyên soái” Hưng Đạo vương qua đời. Theo lời dặn lại, thi hài Ông được hỏa táng, thu vào bình đồng và chôn trong vườn An Lạc, giữa cánh rừng An Sinh miền Đông Bắc, không xây lăng mộ, đất san phẳng, trồng cây như cũ…
 Khi Ông mất, Vua phong Ông tước Hưng Đạo đại vương. Triều đình lập đền thờ Ông tại Vạn Kiếp, Chí Linh, ấp phong của Ông thủa sinh thời. Công lao, sự nghiệp khó so sánh, Vua coi như bậc trượng phu, kính trọng chỉ gọi là Hưng Đạo đại vương.

 

Lượt xem: 511