Địa danh Tuyên Quang xưa và nay

(Tiếp theo kỳ trước)

ĐỒNG VĂN
Xã  cũ, thành lập cuối thế kỷ XIX, do tách xã Đồng Chương  thành xã Đồng Văn và xã Khổng Xuyên,  tổng Đồng Văn, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Đầu thế kỷ XX, xã Đồng Văn thuộc tổng Yên Lịch, châu Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Trước Cách mạng tháng Tám, xã Đồng Văn chia thành xã Đồng Văn (gồm có Gò Kiêu, Đồng Văn) và xã Khe Thuyền. 
Năm 1945, xã Đồng Văn đổi tên thành xã Đồng Thọ gồm các thôn: Làng Đu, Thịnh Kim, Văn Hiến, Đồng Văn  Nay thuộc địa bàn xã Văn Phú, Sơn Dương
ĐỐNG ĐA
    Xã cũ thuộc huyện Na Hang được thống kê trong Bản kê khai các huyện và xã tỉnh Tuyên Quang ngày 30.6.1948 của Ủy ban Kháng chiến Hành chính tỉnh Tuyên Quang. Thế kỷ XIX là xã Thượng Nông, tổng Côn Lôn, châu Chiêm Hóa. Sau cách mạng tháng Tám đổi tên là xã Đống Đa. Năm 1949 đổi lại là xã Thượng Nông. Năm 1957, xã Thượng Nông chia tách thành 2 xã Thượng Nông và Thượng Giáp, thuộc huyện Na Hang.
ĐỒNG LIÊU
  Tổng thuộc huyện Đương Đạo, phủ Đoan Hùng, trấn Sơn Tây vào đầu thế kỷ XIX, gồm 7 xã: Chúc Sơn, Hồng La, Đức Huy, Công Đa, Đồng Lục, Sư Khổng, Dưỡng Mông. Nay thuộc địa giới huyện Sơn Dương và huyện Yên Sơn.
 ĐỒNG YÊN
  Tổng thuộc huyện Phúc Yên, xứ Tuyên Quang vào đầu thế kỷ XIX, gồm 7 xã, trại: Đồng Yên, Gia Cốc, Tín Vũ, Vũ Cốc, Linh Cốc, Đông Sơn, Viên Châu. Cuối thế kỷ XIX, tổng ĐY thuộc huyện Hàm Yên, phủ Yên Bình, gồm 7 xã, trại: Đồng An, Gia Cốc, Vũ Cốc, trại Viên Châu, Tín Vũ, Đông Sơn, Linh Cốc. Ngày 29.8.1916, Quyền Thống sứ Bắc Kỳ ra Quyết định: kể từ ngày 01.01.1917, tổng Đồng Yên thuộc huyện Yên Sơn, gồm 3 xã: Đồng Yên (có 3 thôn: Đồng Yên, Hương Giao, Hang Hiêu), Linh Cốc (có 4 thôn: Linh Cốc, Khuôn Lành, Gia Cốc, Ngòi Cả), Viên Châu. Sau Cách mạng tháng Tám 1945, tổng Đồng Yên không còn tồn tại.  
ĐỨC LONG
 Xã cũ thuộc huyện Hàm Yên. Thành lập trong thời kỳ cách mạng tháng Tám, do sáp nhập 3 xã Hùng Dị, Tứ Chung, Phong Nẫm (thuộc tổng Hùng Dị, huyện Phúc Yên từ thế kỷ XIX). Năm 1949, xã Đức Long sáp nhập với xã Ứng Thành. Năm 1954, tách ra thành 2 xã Đức Long và Chiến Thắng. Năm 1967, 2 xã Đức Long và Ninh Dị hợp nhất thành xã Đức Ninh, huyện Hàm Yên (theo Quyết định số 201-NV ngày 18.5.1967).     
ĐỨC XUÂN
Xã cũ thuộc huyện Nà Hang được thống kê trong Bản kê khai các huyện và xã tỉnh Tuyên Quang ngày 30.6.1948 của Ủy ban Kháng chiến Hành chính tỉnh Tuyên Quang. Diện tích: 13.034 ha; dân số: 4.256 người (1999). Đến ngày 15.7.1999, xã Đức Xuân được chia thành hai xã Xuân Tân và Xuân Tiến theo Nghị định số 56/1999/NĐ-CP.   
GIA CÁT
   Tổng thuộc châu Sơn Dương vào đầu thế kỷ XX, gồm 2 xã: Gia Cát (có thôn: Động Đồng Khuôn), Phú Nhiêu (có 4 thôn: Thạch Khuôn, Cây Thông, Hiệp Trung, Động Chấn Kinh). Sau cách mạng tháng Tám, tên tổng GC không còn tồn tại. Nay thuộc địa bàn huyện Sơn Dương.
GIA TƯỜNG
    Xã cũ thuộc huyện Yên Sơn được thống kê trong Bản kê khai các huyện và xã tỉnh Tuyên Quang ngày 30.6.1948 của Ủy ban Kháng chiến Hành chính tỉnh Tuyên Quang. Đầu thế kỷ XIX có tên là xã Đông Sơn, tổng Đồng An, huyện Hàm Yên. Trong cách mạng tháng Tám, xã Đông Sơn sáp nhập với đồn điền Myly thành xã Gia Tường. Năm 1948, sáp nhập với các xã: An Phú, Thăng Long thành xã An Tường. Xã An Tường nay thuộc thành phố Tuyên Quang.
GIA THẬN
Xã cũ, đầu thế kỷ XIX, thuộc tổng Thổ Hoàng, châu Đại Man, phủ Yên Bình, xứ Tuyên Quang. Cuối thế kỷ XIX, thuộc tổng Thổ Bình, châu Chiêm Hóa, phủ Tương An, tỉnh Tuyên Quang.
    Đầu thế kỷ XX, thuộc tổng Vĩnh Gia, châu Chiêm Hóa, gồm 21 thôn: Đồng Tiên, Làng Bục, Đôn Chương, Làng Quang, Nà Téo, Làng Cọ, Nà Héo, Làng Luồng, Làng Mộ, Nà Liền, Nà Bay, Nà Nghè, Nà Luộc, Làng Húc, Thâm Tụ, Nà Bá, Nà Tảo, Luộc Ngoài, Kẹm Lệ, Làng Gương, Khuôn Quất. Năm 1945, xã Gia Thận tách thành hai xã Trung Thiện và Tịnh Thành, thuộc tổng Vĩnh Gia, châu Khánh Thiện. Năm 1946, 03 xã: Trung Thiện, Tịnh Thành và Vĩnh Gia sáp nhập thành xã Phúc Thịnh. Năm 1954, xã Phúc Thịnh chia thành 2 xã Phúc Thịnh và Tân  Thịnh huyện Chiêm Hóa.
GIAO CHÂU
     Phủ, thời xưa là vùng đất miền Bắc Việt Nam ngày nay. Lúc đầu, Giao châu gồm cả một phần vùng đất Quảng Tây và Quảng Đông (Trung Quốc).
HẠ YÊN
Xã cũ, đầu thế kỷ XIX, là xã Hạ An, tổng Hồng La, huyện Đương Đạo, phủ Đoan Hùng, trấn Sơn Tây. Cuối thế kỷ XIX, đổi là xã Hạ Yên, tổng Thanh La, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Năm 1945, xã Hạ Yên đổi tên thành xã Yên Thượng, tổng Thanh La, châu Tự Do, tỉnh Tuyên Quang. Nay thuộc xã Trung Yên, Sơn Dương
HÀNH MAI
  Xã cũ thuộc huyện Hàm Yên. Năm 1946, 2 xã Bạch Xa và Hành Mai sáp nhập thành xã Hưng Long. Năm 1954 tách ra thành 2 xã như cũ. Năm 1970, 2 xã Tự Do và Hành Mai hợp nhất thành xã Yên Thuận, huyện Hàm Yên (theo Quyết định số 82-BT ngày 26.12.1970).  .
HẰNG TÚC
 Tổng thuộc huyện Phúc Yên, xứ Tuyên Quang vào đầu thế kỷ XIX. Có 07 xã: Hằng Túc, Đông Thủy, An Đình, Kệ Thạch, Song Lĩnh, Bình Trù, Phúc Thiện. Năm đầu niên hiệu Tự Đức kiêng húy chữ Hằng (Hoàng thái hậu Phạm Thị Hằng, mẹ vua Tự Đức) nên tổng và xã Hằng Túc được đổi tên thành tổng và xã Thường Túc (xt. Thường Túc). Nay thuộc địa bàn huyện Yên Sơn và thành phố Tuyên Quang.
HOA THÀNH
     Xã cũ thuộc huyện Na Hang, thế kỷ XIX là xã Yên Viễn. Sau cách mạng tháng Tám đổi tên thành Phan Thanh. Năm 1949 đổi lại là Yên Viễn. Năm 1975, Yên Viễn chia tách thành Yên Viễn và Hoa Thành. Đến ngày 22.5.1969 hai xã Hoa Thành và xã Yên Viễn, huyện Na Hang hợp nhất lại lấy tên là xã Yên Hoa theo Quyết định số 269-NV của Bộ trưởng Bộ Nội vụ.
HOA TRUNG
     Xã cũ thuộc huyện Chiêm Hóa. Đầu thế kỷ XIX là xã Hà Lương. Đầu thế kỷ XX đổi là Hà Long. Cách mạng tháng Tám đổi thành xã Thượng Chính, tổng Thổ Bình. Năm 1954, chia xã Thượng Chính thành 3 xã: Hoa Trung, Tân Hà, Hà Lang. Năm 1969, hợp nhất 3 xã Hoa Trung, Tân Hà và Hà Lang thành xã Trung Hà (theo Quyết định 200-NV ngày 21.4.1969).  
HÒA MỤC
Xã cũ, đầu thế kỷ XIX, thuộc tổng Ngọc Chúc, huyện Đông Quan, phủ Đoan Hùng, trấn Sơn Tây.  Đầu thế kỷ XX, xã Hòa Mục thuộc tổng Thường Túc, phủ Yên Sơn, gồm: Thôn Trong, làng Lát, xóm Ngoài. Năm 1945, xã Hòa Mục thuộc tổng Thường Túc, phủ Quyết Thắng.
Năm 1946, đổi tên thành xã Thái Hòa, huyện Yên Sơn.  Nay thuộc địa bàn xã Thái Long, thành phố Tuyên Quang.
 HOÀN LONG
  Xã  cũ thuộc huyện Yên Sơn được thống kê trong Bản kê khai các huyện và xã tỉnh Tuyên Quang ngày 30.6.1948 của Ủy ban Kháng chiến Hành chính tỉnh Tuyên Quang. Sau cuộc Tổng khởi nghĩa, xã Hoàn Long có các tên là: Đồn điền Tràng Dù, Đồn điền Ký Khu, Yên Lĩnh, Động Cường Nỗ và Đà Thượng. Nay là các xã Tràng Đà (thành phố Tuyên Quang), Tân Long (huyện Yên Sơn).

Lượt xem: 928